آلودگی

 ابتلا به بيماریها بر اثر تنفس هوای آلوده
بر اساس تحقيقات، وسايل نقليه موتوري در شهرهايي مانند تهران بيش از 95 درصد از منواکسيد کربن موجود در هوا را توليد مي کنند که تنفس آن، به سکته هاي قلبي و مغزي منجر مي شود. غلظت منواکسيد کربن در ساعات اوليه صبح و ساعات پاياني روز به بيشترين مقدار خود مي رسد؛ در صورتي که در روزهاي آخر هفته و تعطيل، غلظت اين آلاينده ها در ساعات پاياني روز کاهش قابل توجهي مي يابد. حتي مقدار بسيار کم کربوکسي هموگلوبين باعث آثار فيزيولوژيک مهمي در بدن مي شود و با افزايش آن، درصد اين اثرات افزايش مي يابد.

محصولات مرتبط : 

افراد مبتلا به بيماري هاي قلبي نسبت به افزايش کربوکسي هموگلوبين، بسيار حساس هستند زيرا با افزايش غلظت اين ترکيب در خون، قلب بايد براي جبران کمبود اکسيژن، سريع تر کار کند. مطالعات نشان مي دهد حتي در مقادير کمتر از 2 درصد نيز احتمال حمله قلبي در افراد وجود دارد. کاهش غلظت اکسيژن در خون، بر فعاليت مغز نيز تاثير به سزايي دارد.

محصولات مرتبط : 

حمل و نقل و آلودگي هوا
در حال حاضر، بسياري از شهرها حتي در کشورهاي توسعه يافته داراي سطوح خطرناکي از آلودگي هوا هستند. اين معضل بزرگ از طريق جريان باد يا حرکت وسايل نقليه موتوري در شهرها منتشر مي شوند. ورود خودروهاي بيشتر در جاده ها و خيابان هاي يکسان به معني ترافيک سنگين تر و هواي کثيف تر است. آلودگي هاي ميکروبي حاصل از حمل و نقل در شهر نيز قابل توجه است.

محصولات مرتبط : 

تحقيقات نشان مي دهند زندگي در مجاورت بزرگراه هاي پر ترافيک با نرخ سرطان در کودکان ارتباط مستقيم دارد، به طوري که کودکان ساکن در منازل مجاور خيابان هايي که بالغ بر 20 هزار خودرو در آن به طور روزانه تردد مي کنند، حدود 6 برابر بيشتر از ديگر کودکان در معرض آسيب هستند. دليل اصلي سرطان خون در کودکان و بزرگسالان، تاثير هيدروکربن هاي حلقوي از جمله بنزن است که منبع عمده انتشار آنها خودروها هستند.

محصولات مرتبط : 

آلودگي هوا و آثار آن بر بارداري
تحقيقات نشان داده است طيف وسيعي از اختلالات و عوارض آلودگي هوا بر دستگاه توليد مثل، بارداي، جنين و نوزاد اثر مي گذارد. همچنيـن تحقيقاتـي در مـردان درخصـوص تغييـرات کيفـي و کمـي اسپـرم صتورت گرفته که نشان دهنده نقش منفي آلاينده هايي مثل سرب، دي اکسيد گوگرد و ذرات معلق است.

محصولات مرتبط :

بررسي ها نشان مي دهد؛ اثرات آلاينده ها بر جنين شامل عوارضي مانند وزن پايين زمان تولد، تاخير رشد داخل رحمي و مرگ داخل رحمي است که آلاينده هاي منواکسيد کربن، دي اکسيد گوگرد و ذرات معلق، بيشترين تاثير را در اين ميان دارند. ميزان مواجهه مادر با گروهي از ذرات معلق يا هيدروکربـن در هشتميـن مـاه بارداري بـر رشد جنين اثر مستقيم دارد. اين اتفاق بيشتر در نواحي صنعتي و شهرهاي بزرگ بويژه در زمستان رخ مي دهد. از سوي ديگر، تحقيقات نشان مي دهد زنان بيشترين گروه آسيب پذير و در معرض خطر آلودگي هوا در منزل هستند.

 و در پایان همزمان با نشست خبری مسعود تجریشی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اصحاب رسانه با موضوع وظایف دستگاه ها در اجرای قانون هوای پاک از پوستر و شعار روز هوای پاک رونمایی شد.

شعار هفته هوای پاک  «قانون هوای پاک، قانون نفس» است.

چند روزی است ‌با شدت گرفتن سرمای هوا در دورترین نقاط کشورمان، مصرف گاز به بالا‌ترین میزان خود رسیده و در برخی شهر‌ها رکورد مصرف زده شده‌، تا جایی که شرکت ملی گاز برای فرار از وضعیت بحرانی، به روال هر ساله در اطلاعیه‌هایی از مشترکان بخواهد که در ‌کاهش مصرف همکاری کنند و به ادارات و دستگاه‌های دولتی برای کاهش مصرف و صرفه‌جویی هشدار داد

محصولات مرتبط :.

فارغ از این رویکرد همیشگی، این بار ابتکاری کم‌سابقه ـ اگر نگوییم بی‌سابقه ‌ـ در دستور کار مسئولان قرار گرفت؛ پیام‌های‌ ‌‌زیرنویسی که در برنامه‌های تلویزیونی نقش می‌بست و اعلام می‌کرد تولید و مصرف گاز در شرایط سر به سر قرار گرفته و با اندکی افزایش مصرف، تعادل بر هم خورده و به دنبال آن گاز برخی مشترکان قطع خواهد شد.

رویکرد صریح این پیام‌ها به حدی جالب ‌بود که مسئولان به صراحت ‌در آن‌ها گفته بودند ‌با کمبود گاز، مجبور خواهند بود ‌سوخت نیروگاه‌ها را از گاز به مازوت تغییر داده که به دنبال آن، هوا آلوده خواهد شد، چراکه گریزی از این امر ندارند

محصولات مرتبط :.

از این رویکرد صادقانه که بگذریم، مصرف شدید گاز می‌تواند از دید دیگری هم مورد توجه قرار گیرد؛ آلودگی هوا که عمدتا ناشی از ‌مصرف سوخت در خودرو‌های صنایع سبک و سنگین است، به شکلی مشابه بر اثر سوختن گاز طبیعی نیز حادث می‌شود، ولی کمتر به آن توجه شده، زیرا سهم کمتری در آلودگی هوا دارد و پایش آن هم به مراتب دشوار بوده و چه بسا نشدنی است.

البته شاید بخشی از این آلودگی، بی‌درمان باشد، چراکه برای گرمایش اماکن و منازل راه بهتری ‌نداریم، ولی اگر بدانیم سرانه مصرف گاز در ایران پنج برابر متوسط دنیاست و سرانه مصرف انرژی به ازای هر متر مربع زیربنای ساختمان در کشورمان ۴ تا ۵ برابر سرانه مصرف انرژی در اروپاست، اوضاع متفاوت خواهد شد.

محصولات مرتبط :

این آمار و ارقام نشان می‌دهد که از یک‌ سو ‌هدر رفت انرژی در کشورمان بسیار بالاست و باید اصلاح آن در دستور کار قرار گیرد و از سوی دیگر، ثابت خواهد کرد که هر چه سهم سوختن گاز طبیعی در آلودگی هوا در فصول گرم اندک است، در فصول سرد که مصرف گاز در کشورمان رکوردهای جهانی را جابجا می‌کند، افزایش چند برابری یافته و می‌تواند‌ دقیق‌تر بررسی شود؛ به عبارت بهتر،‌ هم فرصتی را که می‌توانیم از تزریق گاز به صنایع کشور و یا حتی صادرات آن به کشورهای همسایه به دست آوریم، می‌سوزانیم و هم با شدت هر چه تمام‌تر این فرصت را تبدیل به دود کرده و آلودگی هوا را تشدید می‌کنیم تا فرجام امر همه جوره زیان باشد و بس.

اگر از چرایی مصرف بالای گاز و مسائل جانبی آن ـ که خارج از این بحث است ـ بگذریم، جا دارد ‌به مناسبت هفته هوای پاک، به مضرات و زیان‌های فاجعه بار انسانی و اجتماعی مصرف بالای گاز طبیعی در کشورمان بپردازیم؛ جایی که سهم بخش ساختمان از کل گاز تولیدی کشور به ۷۵ تا ۸۰ درصد رسیده و رکورد مصرف ۴۸۵ میلیون متر مکعب در روز را رقم زده است.

دکتر جواد نوفرستی، مدرس دانشگاه صنعت نفت، عضو شورای سیاستگذاری انجمن جامعه ایمن کشور در این باره می‌گوید: مصرف بالای گاز در بخش ساختمان در کشورمان،‌پیامدهای متعددی ‌دارد که بخشی از آن، اقتصادی است و بخش دیگر‌ انسانی و اجتماعی.

بر پایه رکورد مصرفی که مسئولان برای این محصول اعلام کرده‌اند، وضعیت این می‌شود که ۴۸۵ میلیون متر مکعب در بخش ساختمان مصرف می‌شود تا چاره‌ای جز ایجاد محدودیت عرضه گاز به نیروگاه‌ها، صنایع، کارخانجات و... به واسطه کمبود ۱۶۰ میلیون متر مکعب روزانه در شبکه نسبت به نیاز کل بخش‌ها ‌نماند.

کار‌شناس بهینه‌سازی انرژی و ایمنی ساختمان می‌افزاید: در این رهگذار چند اتفاق خواهد افتاد؛ نخست قطع گاز نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها، صنایع و کارخانجات بزرگ و مهم‌ و در نتیجه استفاده آن‌ها از سوخت جایگزین یعنی سوخت مایع اعم از «مازوت و گازوئیل» که همگی چند برابر گاز طبیعی آلاینده تولید می‌کنند و در نتیجه آلودگی هوا به شدت افزایش یافته و سلامت و جان همه تهدید می‌شود. اینجاست که آمار متعدد و متفاوتی از مرگ ناشی از آلودگی هوا یا تشدید بیماری و مرگ زودرس به دلیل آلودگی هوا ‌منتشر شده و افزون بر آن، آستانه تحمل افراد کاهش یافته و پرخاشگری و از کوره در رفتن افزایش می‌یابد.

محصولات مرتبط :

وی در ادامه «محدودیت در عرضه سوخت پاک (گاز طبیعی) در جایگاه‌های عرضه CNG و در نتیجه افزایش مصرف بنزین» را از دیگر پیامدهای افزایش مصرف گاز خوانده و می‌گوید: جدای آنکه افزایش سهم CNG به عنوان سوخت پاک در حمل و نقل هم در اهداف ملی مورد توجه قرار گرفته و هم به نفع اقتصاد و محیط زیست است، ‌در سایه مصرف بالای این محصول، نمی‌تواند اجرایی شود، بیکاری صد‌ها و هزاران کارگر فعال در کارخانجات به دلیل کاهش تولید، عارضه دیگری است که به علت قطع گاز و ‌دسترس نبودن سوخت جایگزین و هزینه بسیار بالای آن‌ها پیدا می‌شود.

نوفرستی می‌افزاید: درست است که متهم اول آلودگی هوا، اگزوز وسایل نقلیه است، ولی با پذیرش این واقعیت‌های تلخ‌، باید باور کنیم که بخش ساختمان به علت مصرف بالای گاز و راندمان پایین وسایل و سیستم‌های حرارتی، به ویژه موتورخانه‌ها و بخاری‌ها، سهم به سزایی در آلودگی هوای شهر‌ها از طریق دودکش‌ها داشته و فارغ از این نقش مسقیم، به واسطه کمبود گاز و در نتیجه قطع گاز صنایع، نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها و استفاده آن‌ها از سوخت مازوت و گازوئیل و همچنین افزایش مصرف بنزین به جای CNG در خودرو‌ها، ‌غیر مستقیم نیز در آلودگی هوا مؤثر است.

این استاد دانشگاه در ادامه می‌گوید: از سوی دیگر، جالب توجه است که همزمان با رشد مصرف گاز در بخش خانگی، شاهد رشد مصرف برق نیز هستیم؛ حال آنکه نیروگاه‌های ما با وجود راندمان بسیار پایین، در تنگنای تأمین سوخت پاک یعنی گاز طبیعی برای تولید برق هستند؛ به عبارت بهتر، کاهش مصرف برق، کمک به کاهش مصرف گاز است و ‌تشویق مردم به کاهش مصرف گاز از سوی وزارت نیرو هم نباید عجیب باشد.

بدین ترتیب درخواهیم یافت ‌اگر به دنبال پاک شدن هوا هستیم‌ ـ جدای از سهم مسئولیت مسئولان که باید به آن پرداخته شود ـ بخشی از گره نیز به دست ما باز خواهد شد؛ مایی که می‌توانیم با اندک‌ صرفه‌جویی، بسیار بیشتر از آنچه ‌تصور می‌شود، در پاک شدن هوا سهم داشته باشیم؛ اما شاید مسائل برایمان به درستی روشن نشده تا بیشتری از ما هنوز به مانند گذشته‌های دور بر این باور باشیم که گاز پاک است و به نرخ پرداخت بهای آن، می‌توان هر چقدر دوست داشتیم از آن بهره بگیریم، در حالی که تبعات کمبود این محصول دامن خودمان را می‌گیرد.

به طور كلي در دنيا به منظور جلب توجه مردم به موضوعات مربوط به حفظ محيط زيست و تامين زندگي سالم در راستاي نيل به اهداف توسعه پايدار، روزهاي نمادين خاصي مرتبط با حفظ محيط زيست تعيين مي گردد كه از جمله آنها روز جهاني محيط زيست، روز زمين پاك، روز هواي پاك و غيره مي باشد. روز هواي پاك در دنيا تحت عناوين مختلف از جمله روز بدون خودرو، روز بدون دود و ... در كشورهاي مختلف نامگذاري شده و اقدامات خاصي در اين روز جهت تنوير افكار عمومي صورت گرفته است.

محصولات مرتبط : 

در ايران نيز بحران آلودگي هوا در تهران و شش شهر آلوده آن شامل تبريز، مشهد، اراك، اصفهان، شيراز و اهواز، مسئولين ستاد اجرايي كاهش آلودگي هوا را بر اين داشت تا به منظور ايجاد حساسيت در بين اقشار مختلف جامعه، از سال ۱۳۷۴ روز ۲۹ دي ماه را به عنوان روز ملي هواي پاك اعلام نمايند.

گفتني است قدمت روز هواي پاك در ايران از كشورهاي فرانسه و ايتاليا بيشتر است. هدف از اعلام روز ملي هواي پاك ايجاد حساسيت در بين اقشار مختلف جامعه بوده است و از آنجا كه كليد اصلي كاهش آلودگي هوا، مشاركت مردمي و افزايش هماهنگي بين بخشي است اين روز مي تواند عامل مهمي در ايجاد اين مشاركت و هماهنگي بين بخشي باشد.

آلودگی هوا
آلودگی هوا یعنی حضور یک، چند و یا مخلوطی از آلوده کننده های مختلف در هوای آزاد، به اندازه ای است که برای انسان مضر بوده و یا موجب زیان رساندن به حیوانات، گیاهان و اموال شود. اما پدیده آلودگی هوا در مناطق شهری، یکی از ره آوردهای انقلاب صنعتی است که از سیصد سال قبل شروع و با توسعه صنعتی و زیاد شدن شهرها بر میزان و شدت آن روز به روز افزوده می شود. تکیه اساسی بر منابع انرژی فسیلی از قبیل زغال، نفت، گاز و در نهایت آزاد شدن مواد ناشی از احتراق این مواد، فرآورده های مضر و زیان بخشی را به همراه می آورد که حیات موجودات زنده به ویژه انسانها را تهدید می نماید.

محصولات مرتبط : 

از نخستین دهه های قرن بیستم، به دنبال مشاهده ارتباط میان آلودگی هوا و تخریب محیط زیست، بسیاری از کشورهای صنعتی پیشرفته، تحقیقات و برنامه های علمی برای کنترل آلاینده های بسیار مضر را آغاز نمودند، اما متاسفانه در اکثر قریب به اتفاق کشورهای در حال رشد این مسئله آن طور که باید مورد توجه قرار نگرفته و وضعیت آلودگی هوا در شهرهای بزرگ رو به وخامت گذاشته است.

کلید اصلی کاهش آلودگی هوا، مشارکت مردمی و افزایش هماهنگی بین‌بخشی است

در مواقع آلودگی هوا چه باید کرد ؟
* در روزهای بحرانی آلودگی هوا حتی الامکان از تردد در محدوده های مرکزی و پر ترافیک شهر اجتناب کنید.
* استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی در سفرهای روزانه درون شهری خود را جایگزین خودروهای شخصی نمائید.
* فعالیت یا بازی کودکان در محیطهای باز را محدود نمائید.
* افراد مسن یا افراد با بیماریهای قلبی، ریوی نظیر آسم، برونشیت مزمن و نارسائی قلبی از خروج از خانه اجتناب نمایند.